De Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam (www.iabr.nl) 2016 stond in het teken van the next economy. De hoofdcurator (Maarten Hajer) en zijn team gebruikten het begrip 'sabbatical detour' om de bijzondere werkwijze van de biënnale tot karakteriseren. Het begrip heeft de potentie om een aantrekkelijke en relevante benadering van ontwikkelingsprocessen uit te drukken.
Wanneer iemand een sabbatical opneemt, is dat in de regel omdat hij of zij een periode buiten zijn of haar vaste werkkaders wil gaan opereren. Door enige tijd afstand te nemen van de vaste routines wil hij of zij nadien weer met hernieuwd elan aan het werk kunnen gaan. Het mes snijdt aan twee kanten, degene die de sabbatical opneemt, wil er zodanig van leren dat ook het werk erdoor kan vernieuwen en/of verbeteren. Voor een geslaagde sabbatical bestaat geen draaiboek. Een sabbatical kan inhouden een lang gewenste reis uitvoeren, vrijwilligerswerk doen, projecten uitvoeren die in de verdrukking kwamen of het huis opknappen. Waar het om gaat, is dat door iets anders te doen de vaste werkroutines met nieuwe ogen kunnen worden bezien en dus kunnen worden doorbroken. Daarmee is een sabbatical iets anders dan een vakantie, hoewel sommige vakanties wel degelijk ervaren kunnen worden als een sabbatical.
Detour betekent omweg. De omweg ligt in feite al in het begrip sabbitcal besloten. We gaan niet recht op een doel af, maar lopen eromheen, maken een omweg omdat we denken dat we ons dankzij die omweg kunnen verrijken. We bewandelen andere paden, proberen andere dingen uit zonder meteen te willen weten op welke weg we ons bevinden. De omweg brengt ons nieuwe doelen en nieuwe aanpak.
De ontwerpers van de Biënnale benaderden the next economy als een sabbatical detour: het bewandelen van een omweg dankzij welke we de contouren van de komende economie kunnen ontdekken. De Biënnale was verkennend, toonde exemplarische projecten die het beeld van de next economy mede opbouwden, droeg zelf bij aan een aantal projecten, toonde op concrete innovatie gerichte nieuwe economische praktijken, was gericht op het met andere ogen leren zien van (stedelijke) economie en organiseerde verschillend debat over the next economy. De expositie wilde niks bewijzen, legde niet meteen de verbinding tussen nieuwe economy en stedebouwkundige vernieuwing, maar was een ontspannen reflecterende expositie waarbij voor de bezoekers, voor de getoonde projecten en voor de ontwerpers wederzijds iets te leren viel. Er werd een veelheid aan materiaal aangedragen. We weten niet wat de volgende economie is. Maar door een stevige omweg van voorbeelden van alternatieve stedelijke economische praktijken te zien en te doordenken, vallen ons langzaam de vaste schellen van de ogen en krijgen we ruimte voor iets nieuws.